Montessori Eğitimi Etkinlikleri Nelerdir?

Çocuğa bilgiyi empoze etmek yerine çocuğun doğasında var olan öğrenme isteğini gerçekleştirecek programa yönelik bir eğitim yöntemi olan Montessori eğitiminde, eğitim materyalleri çocuğun gelişimine ve öğrenmesine büyük katkı sağlar.

Kullanılan materyaller çocuğun dikkatini çekecek şekilde sunulduğu takdirde gelişim alanlarını destekler nitelikte olması açısından önem taşır ve öğretmen, rehber konumundadır. Motessori Eğitimi sadece çocuklara değil eğitimcilere de yeni yaşantılar ve deneyimler sunuyor. Araştırma yapma, öğrendiklerini günlük hayata aktarma ve çocuklara uyarlama anlamında yararlarını bir önceki makalemizde sizlerle paylaştık. Bu makalemizde ise Montessori Eğitimi’nin etkinliklerini anlatacağız.

Montessori Eğitimi’ni 5 etkinlik alanı üzerinden eğitim sistemimiz içerisinde görebiliriz.

Günlük Yaşam Becerileri Etkinlikleri

Pratik hayat ile ilgili uygulamalarda Montessori günlük ev işlerinin taklit edilmesini belirtir. Halıyı toplamak ve yerleri silmek gibi hareket uygulamaları stil uygulamaları, jimnastik ve ritmik uygulamalarla ve bir doğru üzerinde yürüyebilmek gibi uygulamalar günlük yaşam becerilerini oluşturmaktadır.

Montessori ortamında yer alan çocukların faaliyetleri sadece öğretim araçlarını kullanmakla sınırlı değildir. Günlük hayata ilişkin nesnelerle de meşgul olan çocuklar pratik hayatla ilgili işleri öğrenirler. Bunlar arasında toz almak, suyun döküldüğü yeri kurulamak, leke çıkarmak, halıları kaldırıp rulo yapmak, onları yere sermek gibi ilginç ev işleri de vardır. Bu alıştırmalar sadece çocuğun öz bakım becerilerini geliştirmek için değil, daha çok dokunma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılır.

Çünkü çocuk materyallere dokunarak ve hissederek materyallerdeki çeşitli dokunsal özellikleri fark edebilmekte, bu da bilişsel gelişimi desteklemektedir. İş yaparken kullanılan el hareketleri insan zekâsıyla yakından ilgilidir. Dolayısıyla çocuğun yaptığı sayısız ev işleri bilişsel gelişimini gerçekleştirmek için önemli fırsatlar sunar.

Günlük yaşam becerileri çocukların öz bakım becerilerini ve motor becerilerini desteklemektedir. Günlük yaşam becerileri etkinlikleri, çocukların kendi işlerini başarmasına ve bağımsızlaşmasına olanak sağlamaktadır. Ayrıca çocukların motor gelişimlerini desteklerken, çocukların kendi çalışma ortamlarını hazırlamasını sağlayarak çocukta kendine güven duygusunu geliştirir, görsel algı becerilerini destekler, kendi temizliklerine ve hijyenlerine yönelik farkındalık kazandırır, çocuğun sorumluluk almasını sağlar.

Bunlar dikkate alındığında, günlük yaşam becerileri etkinliklerinin çocukların öz-bakım ve motor gelişimlerine olumlu katkılar sağladığı söylenebilir. Montessori; motor gelişimi destekleyen eğitim için gerekli gördüğü faaliyetlerin, öz-disiplin, dikkat ve iyi çalışma alışkanlıkları kazandırmada, daha sonraki dönemde akademik öğrenme için gerekli olan duyu hareket becerilerini de geliştirmede etkili olduğunu vurgulamaktadır.

Duyu Eğitimi Etkinlikleri

Duyu eğitimi Montessori yaklaşımında önemli bir yere sahiptir. Duyuların eğitimi sıfır-altı yaş döneminde başlar. Bilgi, beceri ve kavramların kazanılması materyaller kullanılarak sağlanır. Duyu eğitimi ile çocuk, beş duyusunu aktif olarak kullanarak boyutları, ağırlıkları, geometrik cisimleri, sesleri, kokuları, tatları ve farklı yüzeyleri keşfetme olanağı elde eder.

Duyu eğitimi etkinlikleri, çocuklarda hareket etme ve temel ihtiyaçlarını karşılama isteklerini uyandırır. Kendi başına çalışma, materyalin özgür seçimi, kendine özgü tempoda çalışma biçimi çocuğun organizasyon kabiliyetini gerektirir ve geliştirir. Çocuk bu çalışmalarla planlamayı, paylaşmayı, fikir edinmeyi, uzlaşmayı, uyumlu olmayı, başkaları ile birlikte çalışmayı öğrenir. Duyu eğitimi etkinlikleri, çocuğun dikkatini bir noktada odaklamasını sağlarken, özenli çalışma alışkanlığı kazanmasına da yardımcı olur.

Ayrıca duyu eğitimi etkinlikleri birçok zihinsel faaliyetleri de içerir ve materyaller aracılığı ile kavramların öğrenilmesini sağlar. Çocuklar, duyu eğitimi etkinliklerinde yer alan materyaller aracılığı ile büyük-küçük, uzun-kısa, derin-sığ, kalın-ince, ağır-orta-hafif, renk, şekil, düz-pürüzlü, sıcak-soğuk, tatlı-acı-ekşi gibi beş duyuya hitap eden pek çok kavramı öğrenirler ve pekiştirirler.

Yapılan araştırmalar Montessori Eğitimi alan çocukların geometrik şekil kavramını daha hızlı kazandıkları sonucuna ulaşmıştır. Montessori öğretim yöntemi kullanılan dört-beş yaş çocukların, geleneksel öğretim yöntemi kullanılan dört-beş yaş çocuklarına göre sayı kavramı kazanmada daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.

Duyuların eğitimi çerçevesinde yapılan alıştırmalarda çocuklara; düz veya pürtüklü yüzeylere hafifçe dokunabilme, katı cisimleri yuvalarına koyabilme ve çıkarabilme, geometrik cisimleri iki parmağıyla tutabilme becerileri kazandırılır. Böylece eller, yazı yazmada kullanacağı hareketlerin önemli bir bölümünü yapabilecek kadar yüksek bir olgunluk seviyesine ulaşır.

Matematik Etkinlikleri

Matematik materyalleri; miktarları, sembolleri, sayı saymayı ve dört işlemi yapmayı öğrettiği için bilişsel alanı çocukların bir arada çalışmasını sağladığı için de sosyal-duygusal alanı desteklemektedir.

Matematik etkinlikleri, çocuğun yaratıcı düşünmesini, zihinsel tahminlerde bulunmasını ve soyut kavramları somutlaştırarak öğrenmesini hızlandırmaktadır.

Matematik materyalleri çocukların sayı kavramlarını geliştirmesinde yardımcı olur. Bu materyaller ile çocuklar sayıları görsel olarak tanımakta, rakamların yazılışlarını dokunsal olarak kavrayabilmekte ve çocuklara toplama-çıkarma, çarpma-bölme işlemleri sezdirilebilmektedir. Aynı zamanda çocuklar tek ve çift rakamları da matematik materyalleri sayesinde öğrenmektedirler. Montessori eğitimi alan dört-beş yaş çocuklarının, geleneksel öğretim yöntemi kullanılan dört ve beş yaş çocuklarına göre sayı kavramı kazanmada daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.

Dil Geliştirici Etkinlikler

Dil geliştirici etkinlikler el-göz koordinasyonun sağlanması ve kalem tutma becerilerinin geliştirilmesi için oldukça önemlidir. Çocuklara uygulanan fenotik (ses bilgisi) yaklaşım sayesinde çocuklar konuşulan dilin, alfabenin sembolik harfleri aracılığıyla kelimeler şeklinde nasıl kodlanacağını anlar. Aynı şekilde her ses tarafından temsil edilen harfleri de öğrenirler.

Yapılan araştırmalarda Montessori yönteminin çocukların okula hazır bulunuşluluk düzeylerine etkisini de incelemiştir. Araştırma sonucunda Montessori yöntemiyle eğitim alan anaokulu çocukları ile normal programa göre eğitim alan anaokulu çocuklarının alıcı dil puanlarında anlamlı düzeyde fark olduğunu ortaya koymuşlardır.

Yine yapılan çalışmalarda Montessori materyallerinin çocukların alıcı dil gelişimini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan başka bir çalışmada ise, Montessori eğitimi alan beş-altı yaş çocuklarının alıcı dil becerilerinin bu eğitimden yararlanmayan çocuklardan daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Dil geliştirici etkinlikler, çocuğun yazılı sembolleri anlayarak okumada hız kazanmasına yardımcı olurken, çocuğun kendisini sözel olarak ifade etmesini ve rahat iletişim kurmasına, sözcük dağarcığının gelişimini de katkı sağlar. Doğru kalem tutma alışkanlığını kazandırır, çocuğun seslerin sözcük içindeki yerini fark etmesini, çocuğun çalıştığı seslerin yazılışını dokunarak ve görsel olarak algılamasını, çocukların hareketli harflerle sesleri birleştirerek sözcük oluşturmasını, büyük harflerin sadece seslerin farklı bir yazılış şekli olduğunu fark etmesini sağlar.

Montessori eğitimi ile çocuğun serbestçe kendini ifade etme yeteneğini kazanmasından çok, dilin kavramlara ilişkin yönünün yapılaştırılmış alıştırmalar yardımı ile geliştirilmesi sağlanmaktadır.

Kozmik Eğitim (Evrensel Öğrenme Etkinlikleri)

Kozmik eğitim çalışmaları, somuttan soyuta, yakından uzağa ilkesi doğrultusunda çocuğa öncelikle yaşadığı ülkenin, tarihini, geleneklerini, müziğini, danslarını, yemeklerini öğretirken bir sonraki adımda ise diğer ülkeleri tanıtarak yaşadığı dünyanın ve çevrenin farkına varmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda Montessori eğitim uygulamaları kapsamında yer alan kozmik eğitim çalışmalarının, okul öncesi dönem çocuğunun, üzerinde yaşadığı dünya hakkında gerçek bilgiler edinebilmesinde önemli rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Kozmik eğitim çalışmalarına, çocuğa, kıta ve su formlarını kabartma küre ile tanıtarak başlanır. Daha sonra kıtalar ve okyanuslar adlandırılır ve yerleri tanıtılır. Aynı zamanda da, göl, körfez, koy gibi pek çok coğrafi gerçeği gösteren, dokunarak öğrenmelerini sağlayan yap-boz haritalar çocuklarla çalışılır.

Montessori eğitimi kapsamında tahta yemek kaşığı, yöresel kıyafetlere ait farklı dokudaki kumaşlar gibi yöresel araç-gereçlerin bulunduğu köşelere de yer verilebilmektedir.

Çocuklar kendi ülkelerine ait yöresel farklılıkları öğrenebildiği gibi diğer ülkelerin kültürel yapılarına ait gelenek, müzik, yemek, iklim, dil ve hayvanlarını keşfederek dünya ile ilgili bilgi sahibi olurlar. Bu da çocukların diğer kişilere karşı bilinçli, anlayışlı ve toleranslı olmasını sağlar.

Montessori tarih kavramanın zaman dilimlerinin kullanılarak Kozmik eğitim kapsamında verilmesini önerir. Zaman dilimleri rulo yapılmış uzun kâğıtlardan yapılır ve sınıfta yere serilir. Tarihteki belirli olaylar belirtilerek işaretlenir. Tarih kavramını, çocuklara tanıtmak, çocukların kendi hayatları ile ilgili zaman dilimlerini belirtmeleri ile başlar ve ilk başa da çocukların bebeklik resmi koyulur.

Montessori’ye göre çocuklar doğanın düzenini, uyumunu ve güzelliğini anlamalı ve bunlardan mutluluk duymalıdır. Kozmik eğitim alanında çiçekler yetiştirilecek tohumlar, tavşan, salyangoz, ipek böceği gibi hayvanlar bulunabilir. Montessori eğitiminde hayvan veya bitkilerin yetiştirilebileceği akvaryum, park veya bahçede boş bir alana yer verilebilir. Montessori’ye göre çocukları doğaya yakın tutmak onların ruhsal gelişimlerine yardımcı olur.

Yapılan çalışmalar ile çocukta yaradılıştan gelen merak duygusu ve keşfetme, projeler ve deneylerle desteklenir ve geliştirilir. Bitki ve hayvan grupları düzenli bir şekilde çalışılarak çocukta onlara karşı sevgi ve takdir etme duygusu yaratılır.

Montessori eğitimi ve Türkiye'de bu eğitimi başarıyla uygulayan eğitim kurumları hakkında detaylı bilgi almak için buraya tıklayarak bize yazabilir ve danışmanlarımızdan ücretsiz olarak en doğru bilgileri alabilirsiniz.