Bilgisayar Oyunlarının Çocuklar Üzerindeki Etkileri

“Bilgisayar oyunları çocuklar için iyi mi kötü mü?” Belki de her ikisi de.

Bilgisayar oyunları, ebeveynler tarafından zaman kaybı olarak görülür, hatta bazı eğitim uzmanları bu oyunların beyne zarar verdiğini düşünüyorlar. Şiddet içerikli bilgisayar oyunları oynamak, medyanın ve bazı uzmanların gözünde, bazı gençlerin şiddete yatkınlıklarının veya aşırı anti-sosyal davranışlarda bulunmalarının nedenidir. Ancak pek çok bilim adamı ve psikolog da, bilgisayar oyunlarının aslında birçok yararı olabileceğini keşfediyor. Bilgisayar oyunları aslında çocuklara geleceklerinde ihtiyaç duyacakları üst düzey düşünme becerilerini öğretebilir.

Wisconsin Üniversitesi’nden psikolog C. Shawn Green'e göre 'Bilgisayar oyunları beyninizi değiştiriyor'. Video oyunları oynamak beynin fiziki yapısını; okumayı öğrenmek, piyanoyu çalmak veya bir harita kullanarak gezinmekle aynı şekilde değiştirir. Çok egzersiz yapmanın kasları geliştirdiği gibi, güçlü konsantrasyon ve dopamin gibi nörotransmitter dalgalanmaları, beyindeki sinirsel devreleri güçlendirir. Bilgisayar oyunlarının çocuklarımız üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerinden bazılarını inceleyelim.
 

Bilgisayar Oyunlarının Bazı Olumlu Etkileri

1. Problem çözme ve mantık kullanma - Bir çocuk Incredible Machine, Angry Birds veya Cut The Rope gibi bir oyun oynarken, bulmacaları ve diğer sorunlarını çözmek için yaratıcı yollar bulmaya çalışarak beynini eğitebilir.

2. El-göz koordinasyonu - Oyunlarda, karakter aynı anda koşuyor ve atış yapıyor olabilir. Bu, gerçek dünyadaki oyuncunun; karakterini, nereye gittiğini, hızını, silahın nişanlandığı yeri, düşmanlarını vb. takip etmesini gerektirir. Beynin, bütün bu faktörleri hesaba katması gerekir ve daha sonra oyuncunun elindeki ve parmak uçlarındaki hareketle olan yorumunu ve reaksiyonunu koordine etmelidir. Bu süreç başarılı olabilmek için çok sayıda görsel-işitsel koordinasyon ve görsel-mekansal yetenek gerektirir. Araştırmalar aynı zamanda insanların bilgisayar oyunlarından ikonik, mekansal ve görsel dikkat becerileri öğrenebileceğini de göstermektedir.

3. Planlama, kaynak yönetimi ve lojistik. Oyuncu, sınırlı kaynakları yönetmeye ve gerçek hayatta olduğu gibi en iyi kaynak kullanımına karar vermeyi öğrenir. Bu beceri, SimCity, Age of Empires ve Railroad Tycoon gibi strateji oyunlarıyla öğrenilebilir. Özellikle, SimCity'nin bir çok oyuncuya kentsel planlama ve mimarlık alanında kariyer yapma yönünde ilham kaynağı olduğu söylenebilir.

4. Çok görevli çalışma, birçok değişkenin aynı anda izlenmesi ve birden fazla hedefin yönetilmesi. Strateji oyunlarında, örneğin bir şehir geliştirirken düşman gibi beklenmedik bir sürpriz ortaya çıkabilir. Bu, oyuncuyu esnek olmaya zorlar ve taktiklerini çabucak değiştirmesini gerektirir. 

5. Hızlı düşünme, hızlı analiz etme ve karar verme. Bazen oyuncu, oyunun neredeyse her saniyesinde bu işlemi yaparak beyne gerçek bir egzersiz yaptıyor. Daphne Bavelier liderliğindeki Rochester Üniversitesi'ndeki araştırmacılara göre, savaş veya aksiyon oyunlarında bulunan stresli olayları taklit eden oyunlar, gerçek dünya durumları için bir eğitim aracı olabilir. Yapılan çalışma, aksiyon oyunlarının oynatılmasının beynin hızlı kararlar almasını sağladığını öne sürüyor. Araştırmaya göre bilgisayar oyunları asker ve cerrah yetiştirmek için kullanılabilir. Bavelier'e göre, “Aksiyon oyunları oyuncuları, birim zamana göre daha doğru kararlar veriyor. Cerrahsanız veya bir savaş alanının ortasındaysanız, bu yeti fark yaratabilir.”

6. Doğruluk - Rochester Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre, oyun oynamak, oyuncunun beynini doğruluğu kaybetmeden daha hızlı kararlar vermesi için eğitiyor.

7. Azim - Bir oyunun daha yüksek seviyelerinde, oyuncu ilk seferinde genellikle başarısız olur, ancak başarılı oluncaya kadar denemeye devam eder ve bir sonraki seviyeye geçmeye azmeder.

 

Bilgisayar Oyunlarının Bazı Olumsuz Etkileri

1. Şiddete eğilim - Bilgisayar oyunlarının çoğu, içerdikleri şiddetten dolayı sorumlu tutulmaktadır. Bilimsel bir araştırmaya göre (Anderson & Bushman, 2001), şiddetli içerikli oyunlar oynayan çocukların agresif düşüncelerinin ve davranışlarının artması ve sosyal yardımlaşma duygularının azalması daha olasıdır.

2. Şiddetin ödüllendirilmesi - Bilgisayar oyunlardaki şiddetin çocuklardaki etkisi, oyunların etkileşimli doğası ile daha da kötüye gitmektedir. Çoğu oyunlarda, çocuklar şiddet uyguladıkları için ödüllendirilir. Şiddet eylemi tekrar tekrar yapılır. Çocuk şiddeti kontrol altında tutuyor ve şiddetini kendi gözleriyle yaşıyor (katletme, dövüşme, bıçaklama ve vurma). Bu aktif katılım, tekrarlama ve ödül, öğrenme davranışı için etkili araçlardır. Gerçekten de, birçok çalışma, şiddet içeren bilgisayar oyunlarının agresif davranışla ilişkili olabileceğini göstermektedir (Anderson & Dill, 2000; Gentile, Lynch & Walsh, 2004).

3. Asosyallik - Çok fazla oynamak, çocuğunuzu sosyal hayattan izole hale getirir. Ayrıca ödev yapma, okuma, spor yapma ve aileniz ve arkadaşlarınızla etkileşim kurma gibi diğer etkinliklere daha az zaman ayırabilir. Öte yandan, North Carolina Eyalet Üniversitesi, New York ve Ontario Üniversitesi Enstitüsü'nden araştırmacılar tarafından yapılan bir araştırma, oyuncuların sosyal yaşamlarını daraltıp çevrimiçi oyun oynama vakitlerini genişlettiğini gösteriyor.

4. Duyu karmaşıklığı - Oyuncular gerçekliği, fantezi dünyası ile karıştırabilirler. Gerçekte asla yapmaması gereken davranışları oyun dünyasında yaptığında ödüllendirilmesi oyuncunun beyninin ve duygularının karışıklık yaşamasına neden olabilir.

5. Vakit kaybetme ve derslerdeki başarısızlık - Akademik başarı, bilgisayar oyunları oynamak için harcanan zamanla olumsuz bir şekilde ilişkilidir. Araştırmalar, bir çocuğun bilgisayar oyunları oynamaya ne kadar çok zaman harcarsa okuldaki performansının o kadar düşük olduğunu gösteriyor. (Anderson & Dill, 2000; Gentile, Lynch & Walsh, 2004). Argosy University Minnesota School of Professional Psychology tarafından yapılan bir araştırma, bilgisayar oyun bağımlılarının öğretmenleriyle çok tartıştığını, arkadaşlarıyla çokça dövüştüğünü ve sınavlarından daha düşük puanlar aldığını buldu. Diğer çalışmalar birçok oyuncunun düzenli olarak oyun oynamak için ödevlerini atladığını göstermektedir ve pek çok öğrenci, bilgisayar oyun alışkanlıklarının genellikle zayıf okul notlarından sorumlu olduğunu itiraf etmiştir.

6. Bağımlılık - Minneapolis merkezli Medya ve Aile Ulusal Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma, bilgisayar oyunlarının çocuklar için bağımlılık yarattığını ve çocukların bilgisayar oyunları bağımlılığının depresyon ve kaygı düzeylerini artırdığını ileri sürüyor. Bağımlı çocuklar da sosyal fobiler sergiliyor. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, bilgisayar oyunlarına bağımlı çocukların okul performansında zayıflama hissediliyor.