Çocuklarımıza Empati Yapmayı Öğretmek

Çocuklarımıza Empati Yapmayı Öğretmek
Harvard Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen “Yetiştirmek İstediğimiz Çocuklar: Yetişkinlerin Değerler Hakkında Verdiği Gerçek Mesajlar” isimli çalışmanın sonuçları açıklandığında, pek çok anne-baba ve eğitimci büyük bir şaşkınlık yaşadı. Şaşkınlık yaratansa, empati hakkında yapılan onca konuşmaya, bilgilendirmeye rağmen, çocukların akademik başarı ve bireysel mutluluğa başkalarını önemsemekten çok daha fazla değer veresiydi. Çalışmayı yapan yetkililer açıklamalarında, çocukların değerlerinin ebeveynlerinin değer verdiği şeyleri yansıttığını açıkladı.
 
“Empati başka bir insanın bakış açısından bakmanın çok daha ötesinde bir değerdir” diyor projenin direktörü Rick Weissbourd. Gerçek anlamda empati yapabilmek ve empatik bir insan olabilmek için çocuklar bazı durumlarda, olaylara başkasının gözünden bakmaktan çok daha fazlasını öğrenmeli: Aynı fikirde olmasalar bile başka bir insanın görüşlerine değer vermeyi, saygı duymayı ve anlamayı öğrenmeleri gerekiyor. Weissbourd’a göre empati, duyarlılığın ve başka bir insanın perspektifinden bakabilmenin aynı anda işlemesinden ibaret bir yeti. Ayrıca empati, zorbalığı ve acımasızlığı engellemenin de temel anahtarından birisidir.
 
Peki çocuklarımızda empati yeteneğini geliştirmek için neler yapabiliriz:
 
1. Çocuğunuzla önce siz empati kurun ve böylece insanlara karşı duyarlı olmanın nasıl olduğunu ona modellemiş olun.
Çocuklar bu gibi özellikleri bizleri izleyerek ve onlara gösterdiğimiz empatiyi deneyimleyerek kazanırlar. Çocuklarımıza; onların duygularını anlayarak ve bunlara cevap vererek onları çok iyi tanıdığımızı, yaşamlarına ve kararlarına katılım sergilediğimizi ve kişiliklerine saygı duyduğumuzu gösterirsek, onlar da kendilerini değer verilmiş hisseder. Kendini değer verilmiş hisseden çocuklar, başkalarına değer vermeye ve onların ihtiyaçlarına saygı göstermeye daha yatkındır. 
 
2. Başkalarını önemsemeyi yaşantınızın bir parçası haline getirin.
Çocuklarımızın, empati hakkında sadece dil döküp nutuk atmadığımızı, günlük hayatlarımızda da başkalarını önemsediğimizi ve onlara karşı saygılı olduğumuzu bilmeye ve görmeye ihtiyaçları var. “En önemlisi senin mutlu olman” demek yerine “En önemlisi senin iyi bir insan olman ve mutlu olman” demeyi deneyin. Başkaları hakkında konuşurken onları önemsemeyi öncelikli hale getirin. Çocuklarımıza, dünyanın onların etrafında dönmediğini anlamalarına yardımcı olmak onların hayata daha hazır hale gelmelerine ve empati yapmaya da alışmalarına yardımcı olur.
 
3. Çocuklara öğrendiklerini uygulamaları için fırsatlar yaratın.
Tüm duygusal beceriler gibi empatinin de hayatımızın bir parçası olabilmesi için tekrara ihtiyacı vardır. Çocuklara okuldaki anlaşmazlıklar hakkında sorular sorun ve sınıf arkadaşlarının deneyimleri üzerine düşünmelerine yardımcı olun. Eğer bir arkadaşı okulda popüler değilse ya da sosyalleşme problemleri yaşıyorsa, bu çocuğun durumu hakkında neler hissedebileceği hakkında konuşun. Çocuğunuza bu çocuğa nasıl yardım edebileceğini sorun. Onu, arkadaşlarına nasıl davranması gerekeceği konusunda yol gösterici olun.
 
4. Çocuğunuzun empati alanını genişletin.
Çocukların yakın aile ve arkadaşları ile empati kurması çok zor değildir. Ancak ailenin dışındaki insanları anlamak ve duygularını paylaşmak onlar için gerçek bir empati tecrübesi olabilir. Çocuğunuzun içinde yaşadığı çemberi genişletmesine yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuzu, özellikle savunmasız ya da ihtiyaç içinde olan insanların duyguları hakkında konuşmak ve tahminde bulunmak için cesaretlendirin. Bu insanlara nasıl yardım edilebileceği hakkında konuşun.
 
5. Çocuğunuza otokontrol yeteneğini ve duygularını etkili bir şekilde yönetebilmeyi öğrenebilmeleri için yardım edin.
Çocuklar başkalarına empati duysalar bile toplumsal baskılar ve önyargılar yüzünden duydukları ilgi ve endişeyi ifade etmekten çekinebilirler. Çocukları, etraflarındaki baskıların ve önyargıların neler olduğunu söylemeleri hakkında konuşmaları için cesaretlendirin. Çocuklarınızın, kendi hayatınızda, sizi zorlayan duygularla nasıl baş etmeye çalıştığınızı görmelerini sağlayın.