Çocuğunuzun Yaşayabileceği 5 Farklı Can Sıkıntısı

Çocuğunuzun Yaşayabileceği 5 Farklı Can Sıkıntısı

Son bir kaç yıldır araştırmalarını devam ettiren Thomas Goetz ve Konstanz Üniversitesinden bir araştırma ekibi, öğrencilerde can sıkıntısı üzerine 5 farklı tip ortaya koyan çalışmalarını sonuçlandırdılar.

Öğrenciler hayatları boyunca 5 farklı can sıkıntısıyla karşı karşıya geliyorlar. Araştırmalar ilginç bir de sonuç ortaya çıkarmış; öğrenciler arasında can sıkıntısının en fazla etkin ve önemli duygusal tepki olduğu. Ortaya çıkan bir başka sonuç ise; ebeveynlerin çocuklarının can sıkıntısıyla baş etmekte zorlanmaları olmaktadır. Ebeveynler harcanadıkları emek, zaman, enerji ve maddi imkanlara rağmen can sıkıntısına karşı kesin bir çözüm getirememektedirler. 

Çocuklarımızla kuracağımız diyalogların yararları elbette ki vardır fakat bu tartışmalar çoğu zaman çocukların duygusal acılarını hafifletmeyecektir. Tartışma yerine Goetz bizlere iki soru öneriyor ve 5 tip can sıkıntısını tanımlıyor. İşte o sorular:

  • Sıkıntılardan kurtulmanın en iyi yolu nedir ve sıkıntılar nasıl nimete çevrilir?
  • Can sıkıntısı olası sorunlara karşı bizi uyarabilir, önemli olan nokta; sıkıntılarla ilgili işaretleri doğru okuyabiliyor muyuz?


Goetz ve arkadaşlarının çalışmaları can sıkıntısı ve onun sonuçları üzerine bizlere önemli ipuçları veriyor ve bir yol haritası çıkarıyor. İşte 5 farklı çeşidi ile can sıkıntısı:

Sosyal Hayata Karşı Kayıtsızlık
Kayıtsızlık sosyal hayata katılmamak ve uyuşukluk halini temsil etmektedir. Bu tarz sıkıntılar yaşayan öğrenciler televizyon ve bilgisayar karşısında kendi iç dünyalarına çekilmiş sosyal hayatta devam eden olgulara kendilerini kapatmışlardır.

Ölçülebilir Can Sıkıntısı
Ölçülebilir veya diğer bir ismi ile ayarlanabilir can sıkıntısı gündüz hayalleri gibidir. Zihin dünyalarında bir çok  yeni gelişme ve fikre açık olan bu kişiler parlak düşüncelere sahiptirler fakat harekete geçme istekleri ya yoktur ya da böyle bir motivasyona sahip değildirler.

Arayışlar İçinde Can Sıkıntısı
Bu tür can sıkıntısı yaşayan çocuklar pozitif veya negatif riskleri üstlenebilirler. Arayışlar içinde olmanın pozitif yanı; yaşadıklarına karşın ilham verici çözümler ve pratik sonuçlara ulaşma konusunda ittirici bir güç olabilmesidir. Negatif yanı ise gecenin bir yarısı hayatındaki pişmanlıkları hatırlama ve bunun üzüntüsü derinlerde yaşamaya sebep olmaktadır.

Tepkisel Can Sıkıntısı
Can sıkıntısı türleri içinde en rahatsız edici olanı tepkisel can sıkıntısıdır. Sürekli bir memnuniyetsizlik hali ve hayattan zevk alamama halini içeren tepkisellik, huzursuzluğun artması ile bir süre sonra agresifleşmeye ve içinde bulundukları durumdan sorumlu olduklarına inandıkları kişilerden uzaklaşmaya neden olmaktadır. Bu kişiler öğretmenler, arkadaşlar olduğu gibi aile bireyleri de olabilmektedir. Zamanlarının çoğunu yaşadıkları durumdan daha iyi olduklarını düşündükleri durumlarda yaşamayı hayal ederek geçiren bu gençler dışarıdaki sosyal hayatı ve gerçekliği kaçırmaktadırlar.

Apatetik (Ruhsuz) Can Sıkıntısı
Apatetik can sıkıntısında depresyon için kırmızı çizgiler görünmeye başlamış demektir. Psikolojik sorunların başlangıcı olarak kabul edilen bu türde, birey umutsuzluk ve çaresizlik duygularını yenemez ve bu duyguların sarmalından kendisini kurtaramaz. Kısır bir döngü içerisine giren kişi böylece kendisine gereken hayatını yönlendirecek gücü kendisinde bulamaz ve isteklerini gerçekleştiremez. Böylece hayat yörüngesi uzun vadede farklı alanlara kayar.

Can sıkıntısı ile başa çıkmada en önemli nokta; şüphesiz ki farkındalıktır. Can sıkıntısının yukarıda bahsedilen çeşitlerinden hangisi ile karşı karşıya olduğunu bilen ebeveynler çözüm için bir adım önde olmaktadırlar. 1’den 5’e kadar sayılan ve önem derecesi artan sıkıntıların çocuklara karşı alınması gereken tedbirleri de değişiklik göstermektedir. Ölçülebilir Can Sıkıntısı ile Apatetik Can Sıkıntısının birbirine karıştırılması çocuğumuzla olan diyaloğumuzu olumsuz etkileyecek ve çözümü geciktirecektir. Unutmamak gerekir ki bazı can sıkıntıları yaratıcılığı ve pratik zekayı tetikleyip olumlu sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir.

Can sıkıntısının güçlü yanlarının ve sonuçlarının olabileceğini unutmamak gerekmektedir. Can sıkıntısını ortadan kaldırmak için harekete geçen ebeveynlerin unuttukları nokta; bu olumlu yanları da tek kalemde ortadan kaldıracaklarıdır. Eğer çocuklarımız can sıkıntısı problemi ile karşımıza gelirlerse yapmamız gereken ilk davranış; hangi türde bir can sıkıntısı yaşadıklarını bizlere anlatması olmalıdır. Böylece doğru bir adımla atmış ve çözümü kolaylaştırmış oluruz. Bu adımdan sonra yapılacaklar ise çocuğumuzun hobileri, istekleri ve bizim yapabileceklerimizle ile ilgili olacaktır.
Özellikle yaz tatilinde çocuklarımızla gerçekleştirebileceğimiz aktivitelerin çokluğu elimizi güçlendirecek veriler vermektedir. Bu yüzden can sıkıntısıyla ilgili olarak yapılması gereken ilk davranış, can sıkıntısının hangi türde olduğunu düşünmektir.

Goetz bize düşünmemiz için birçok done veriyor ve soruyor: “Can sıkıntısı hakkında siz ne düşünüyorsunuz?” Aslında ilk soru şöyle olmalıdır; “Can sıkıntısı hakkında hiç düşündünüz mü?”