Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırma Yöntemleri

Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırma Yöntemleri

Gelişen ve ilerleyen teknoloji sayesinde artık hepimiz daha bilinçli ebeveynler haline gelmiş durumdayız. Teknoloji sayesinde, çocuklarımızın gelişimi açısından, çok daha fazla bilgi kaynağına hızlı bir şekilde erişim sağlama imkânımız bulunmakta. Bu hız ve olanak fazlalığı ne yazık ki beraberinde kitaplardan uzaklaşma durumunu da getiriyor.

Hepimiz biliyoruz ki çocuklarımızın gelişiminde kazandırılması gereken en önemli alışkanlık, kitap okuma alışkanlığı. Çocuklarımızın düşüncelerinin, kişiliklerinin gelişiminde en büyük rol tabii ki kitap okuma alışkanlığına ait. “Ama ne yapacağız, nasıl çocuklarımıza bu alışkanlığı kazandıracağız?” dediğinizi duyar gibiyiz. İşte bu makale tam da bu konuda sizlere yardımcı olmak için yazıldı.

Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırma Yöntemleri

Kitap okuma alışkanlığı kazandırmanın püf noktalarından biri bu işe olabildiğince erken dönemlerde başlamaktır. Çocuğunuz daha ilköğretime başlamadan önce çocuğunuzun seviyesine uygun boyama kitapları, resimli kitaplar, sesli – hareketli kitaplar edinebilir, bu sayede onun kitapları sevmesinde çok büyük bir adım atmış olabilirsiniz. Bu erken dönemde kazanılan kitaba dokunma alışkanlığı onun geri kalan yaşamını çok olumlu şekilde etkileyecektir.

Erken dönemde kitap okuma alışkanlığı kazanan çocukların kelime haznesinin genişlediğine, soyut düşünme, problem çözme yeteneklerinin arttığına ve bunlara bağlı olarak zekâ, dinleme ve konuşma gibi birçok yeteneklerinin geliştiğine dair araştırmalar bulunmaktadır. Ayrıca kitap okuma alışkanlığı sayesinde çocuklar doğaya, insana ve doğada gördüğü diğer canlılara karşı hassasiyet kazanmaktadır.

Kitap okuma eylemi her zaman, her yerde ve her yaşta yapılabilen en kolay, en eğlenceli ve en faydalı eylemlerden birisidir. Ancak daha önce de bahsettiğimiz gibi gelişen teknoloji nedeniyle çocuklar daha çok uyarana maruz kalmakta ve bu durum da onlara kitap okuma alışkanlığı kazandırmayı bir o kadar zorlaştırmaktadır.

Fikir üretebilen, düşünebilen, doğru yanlış arasında ayırım yapabilen bireyler olabilmeleri için çocuklarımızın, çocukluk çağında kitap okuma alışkanlığı kazanmaları gerekmektedir. Bu konuda en büyük görev tabii ki biz ebeveynlere düşmektedir. Ebeveynler çocuklarına her konuda rol model olmalı, birlikte okuma zamanları yaratılmalı, çocuğunu okuması için teşvik etmeli ve bu konuda maksimum düzeyde çaba sarf etmelidir.

Sizlere daha faydalı olabilmesi adına maddeler halinde birkaç tavsiyede bulunacağız:

1. Çocuğunuza Rol Model Olun

Çocuklarınızın model alabileceği ve özdeşim kurabileceği ilk kişilerin siz ebeveynler olacağını aklınızdan çıkartmayın. Eğer çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığı kazanmasını istiyorsanız bu ilk olarak sizin kitap okuma alışkanlığı kazanmanızdan ve çocuğunuza örnek bir model oluşturmanızdan geçer.

Çocuğunuz evde sizi kitap okurken gördüğünde bu durumu kanıksayacak ve bir süre sonra siz ona söylemeden dahi kitabını alıp sizin yanınıza gelecektir.

2. Evin Görünür Bir Yerinde Kitaplık Oluşturun

Evinizde mutlaka çocuğunuza ait veya aile üyelerinin ortak kullanımına açık bir kitaplık oluşturun. Ayrıca evin çeşitli yerlerine (TV ünitesi, salondaki masaların üzeri, çocuğunuzun ders çalışma masasının bir köşesi) kitaplar bırakmayı da unutmayın. Bu, çocuğunuzun kitaplara ulaşabilirliğini kolaylaştıracak ve kitapları gördükçe okuma isteğinin artmasına yol açacaktır.

3. Çocuğunuz İçin Kitap Seçerken Onun İlgi Duyduğu Konulara Odaklanın

Çocuğunuzun hangi tür kitaplara ilgi duyduğunu öğrenmeli ve buna göre kitaplar seçmelisiniz. Kitabın ve konusunun çocuğun ilgisini çekmesi ve çocuğun kitabı ilgi ve istekle okuması alışkanlık kazanma sürecinde çok önemlidir. Eğer çocuklar sürekli olarak ilgi duymadığı kitapları okumaya çalışırsa kitap okuma isteği körelecek ve buda zamanla ters etki yaparak kitaplardan soğumasına neden olacaktır.

6. Çocuğunuzla Birlikte Okuma Saati Yapın

Çocuğunuzla birlikte belirlediğiniz gün ve saatte birlikte kitap okuyun. Örneğin hem çocuğunuzun hem sizin müsait olduğunuz bir Salı akşamı saat 7’de birlikte oturarak kitap okuyun. Bu hem çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığı edinmesine hem de ona bir rol model olmanıza yardımcı olacaktır.



7. Çocuğunuza Uyumadan Önce Kitap Okuyun

Bu çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığı sürecinde bir süreklilik kazanmasını ve bu süreci eğlenerek geçirmesini sağlayacaktır.

8. Çocuğunuzla Kitaplar Hakkında Konuşun

Çocuklar ile kitaplar hakkında konuşarak kitapları günlük hayatınızın içine sokmuş olacaksınız. Çocuğunuza okuduğu kitapta ne gibi olaylar geçtiğini ve genel olarak hangi konudan bahsedildiğini, bu kitabı okurken nerelerde sıkıldığını, nerelerde eğlendiğini ve en çok kitabın hangi kısımlarından etkilendiğini sorun.

Hatta eğer bu kitabı kendi yazsaydı kitapta ne gibi değişiklikler yapacağını dahi sorabilirsiniz, bu sayede onu fikir üretmesi için teşvik etmiş ayrıca kitap okumayı da eğlendirici hale getirmiş olacaksınız.

9. Çocuğunuzun Seviyesine Uygun Kitap Seçin

Çocuğun seviyesine uygun kitap seçmek kitap okuma alışkanlığı kazandırma sürecinde belki de en önemli maddelerden biridir. Çocuğunuzun seviyesine uygun olacak kitapları ise genelde kitapların yaş kriterine bakarak belirleyebilirsiniz. Örneğin 0-3, 3-6, 7-12 yaş arası şeklinde sınıflandırılmış çeşitli kitaplar bulunabilmektedir.

0-3 Yaş: Bu dönemde çocukların dokunma, tatma ve görme duyuları gelişmektedir. Bu duyulardan yararlanarak kitaplar ile konuşma yetisini kazanması sağlanabilir.

Bu dönemdeki çocuklara genelde sadece resimlerden oluşan kitaplar önerilmektedir. Çocuklara resimli okuma deneyiminin yaşatılmasıyla dil gelişimi hızlanacaktır. Bu döneme uygun kitaplar genelde net hatlı, parlak renkli, çocuğun rahat tutabilmesi için büyük ebatlarda olmalı ve çoğunlukla görsellerden oluşmalıdır.

3-6 Yaş: Bu dönemde de çocuk henüz okuma yeteneği kazanmadığı için çoğunlukla görsel öğelerden ve bu görsellerin açıklamalarından oluşmalıdır. Çocuk bu sayede hem eğlenecek hem de harfleri görerek onlara aşina olacaktır. Bu da ilkokul dönemine bir yatırım yapılmasını sağlayacaktır.

7-12 Yaş: Bu dönem çocuğun yavaş yavaş kendi başına okumayı öğrendiği ve bundan keyif almaya başladığı dönemdir. Çocuk bu dönemde okuduklarından zevk almaya, okuduklarını anlamaya ve bunlar üzerine düşünmeye başlayacaktır. Bunlar da çocuğa, kitap okuma alışkanlığı kazanmasında çok yararlı olacaktır.

Okuma ihtiyacı barut gibidir, bir kere tutuşunca artık sönmez.Victor Hugo.

Demet KARAHAN

İstanbul Aydın Üniversitesi

Eğitim Psikolojisi