Bilinmeze olan ilgi, öğrenme süreçleri ve hepsinin merkezinde merak. “Merak nedir?” sorusunun cevabı ise makalemizde.
Merak; kökeni hala net olarak belirlenememiş bir kavramdır. Bunun nedeni muhtemelen tek bir kaynağın böyle geniş bir kavramı açıklayamayacak olmasıdır. Eğlence, endişe veya kendine güven merakı arttıran önemli duygulardır.
Bir bebeği düşünelim. Anne karnından itibaren başlayan bir keşif serüveninin içerisinde yer alır ve dünyaya adımını attığı andan itibaren çevresinde değişen dünyaya ilgi ile yaklaşır. Gözlemlerle başlayan bu serüven gelişim süreci ile birlikte ilerler ve okul sıralarında ilgi çekici her yeniliği okuyarak, sorarak veya inceleyerek öğrenmeye çalışır. Bütün bu keşif sürecinin merkezinde yatan duygu ise meraktır.
Bir öğrencinin başarısını merak ve öğrenme duyguları arasındaki ilişki belirlemektedir. Sınıf içerisinde veya ders dışında bir öğrencinin merakını uyandıran onlarca farklı etmen sayılabilir. Peki bir öğrenci için merakın aşamaları ve göstergeleri nelerdir?
Aşama 1: Süreç ve Göstergeleri
-
Öğrencilerin yönlendirmelere ihtiyaçları vardır. Doğru rehberlik merakın en önemli ilerleyicisidir.
-
Öğrencinin ilgisini ödevler ve projelerle canlı tutmak merakın ilk aşamalarında öğrencileri cesaretlendirici bir etken olarak kullanılmalıdır.
-
Öğrenciler derslerde öğrenmeye başladıkları konular hakkında sosyal hayatta ne işe yarayacaklarını sordukları an konulara merakları başlamış olur. Bu konu nerede işime yarar sorusunun cevabı merakın kontrol edilmesi ve yönlendirilmesi açısından önemlidir.
Aşama 2: İçerik ve Göstergeleri
-
Öğrenci daha fazla bilgi edinmek istediği an merakta ikinci aşamaya geçilmiş demektir. Peki başka ne gibi göstergeler vardır.
-
Öğrenciler soru ve cevaplar için sürekli atılımlar içerisinde bulunur. Sordukları sorular ile meraklarını sürekli canlı bir halde tutmaktadırlar.
-
Öğrenci merak ettiği konuları araştırma eğilimi içerisine girer. İnternette veya elde edebileceği birçok kaynaktan merak ettiği konuyu inceler, öğrenir ve bir sonraki konuya geçer.
Aşama 3: Transfer
-
Bu aşamada; öğrenci bilgiyi benimsemiş, daha önceki bilgileri ile yeni öğrendiklerini birleştirmiş ve yeni bilgilere zihnini açık hale getirmiştir. Öğrenci bu aşamada bireysel öğrenme stratejilerini belirlemek ve uygulamak durumundadır.
-
Öğrenci bu aşamada makro ve mikro düşünme arasında geçmiş bilgilerini ve yeni öğrendiklerini gözden geçirmektedir.
-
Öğrenci bu aşamada cevaplardan daha çok sorularla ilgilenmektedir ve vereceği cevaplardan daha çok sorduğu sorular olacaktır.
-
Öğrenci öğrenme ile ilgili dışarıdan gelecek öneri veya görevlere karşı direnç gösterecektir.
Aşama 4: Şahsi Bilgi
-
Bu aşama merakın ve öğrenmenin en önemli ve son adımıdır. Artık öğrenci diğer aşamalardan geçirdiği bilgileri merakında etkisiyle kişiselleştirmiş ve gündelik hayatına veya derslerine katkı sağlayacak seviyeye getirmiştir.
-
Öğrenci bilgisinin kalitesini kendi belirlediği kriterlerle standartlaştırır. Ayrıca öğrendiği bilgileri diğer bilgileri ile ilişkilendirir ve yeni çıkarsamalarda bulunur.
-
Öğrencinin öğrendiği bilgileri öğretmenleri veya konu ile ilgili bilgisi olduğunu düşündüğü kişilerle konuşarak geliştirir veya doğruluklarını kontrol eder.
Merak; bilgiye ulaşmada bir öğrencinin attığı ilk adımdır ve merak insanoğluna verilmiş büyük bir hediyedir. Gelişimin ve öğrenmenin itici gücü olan merak ile yeni şeyler öğrenir ve değişen sosyal hayata uyum sağlarız. Kolej veya özel okullardaki merakı uyandıracak, düşünme gücünü ve üretkenliğini arttıracak eğitim öğretim faaliyetleri öğrencilerin geniş perspektiflerde düşünme ve kendilerini geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Merak ve ilginin yüksek olduğu öğrencilerin hem okul hem de sonrasındaki iş hayatında daha başarılı oldukları bilinen bir gerçektir. Öğretmenlerimize ve okul yönetimlerimize düşen öğrencilerin merak duygularını uyandıracak ve canlı tutacak eğitim materyallerini öğrencilerine sunmak ve onların meraklarını yüksek tutmaktır.
Öğrencilerin meraklarını köreltmemek için neler yapılmalıdır?
-
Çocuklarınızı veya öğrencilerinizi ve sorularını ciddiye alın.
-
Cevaplarınız tutarlı ve dürüst olmalıdır.
-
İletişim becerilerini kullanın. Sordukları sorulara verecek cevabınız yoksa cevap veremeyeceğinizi fakat konuyu araştıracağınızı söyleyin.
-
Böylece hem bilmemenin yanlış bir durum olmadığını hem de araştırmanın ömür boyu devam edeceğini göstermiş olursunuz.
-
Bilgiyi birlikte araştırın. Böylece hem bilgiye ulaşma konusunda onları cesaretlendirmiş hem de onlara rehberlik yapmış olursunuz.
Bu makale Bilgiçağı Koleji'nin katkıları ile
Kolejiniseç tarafından özel olarak hazırlanmıştır.